BEN, ROBOT – Varım, Çünkü Düşünüyorum!

Ben, ROBOT – Varım Çünkü Düşünüyorum

“Kendinize bir bakın.” dedi sonunda Robot.

 “Küçümsemek istemiyorum ama lütfen gidin bir bakın kendinize. Yumuşak ve gevşek bir maddeden üretilmişsiniz, güçsüz ve dayanıksızsınız, ihtiyacınız olan enerjiyi organik maddeleri verimsiz yöntemlerle okside ederek kazanıyorsunuz. Mesela şöyle…” Kınayan bir tavırla Donovan’ın sandviçinden geriye kalanları gösterdi. “Düzenli aralıklarla komaya giriyorsunuz ve sıcaklık, hava basıncı, nem ya da radyasyon yoğunluğundaki en ufak bir değişim, etkinliğinize darbe vuruyor. Derme çatma varlıklarsınız.”

Ben, Robot / Isaac Asimov

Binaların duvarlarının dijital ekranlara dönüştüğü, hayatımızın büyük çoğunluğunun, bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrolündeki bir robotun çeşitli faaliyetlerini, zeki canlılara benzer şekilde yerine getirme yeteneği olarak ifade ettiğimiz, Yapay Zekâ, (“A.I.” artificial intelligence) tarafından desteklendiği, 21. Yüzyılın ilk yarısındayız. İşlerimizin çoğunu ya parmak uçlarımızla ya da sesimizle komut vererek hallediyoruz. İnsanlığın “fiziksel” performans gösterdiği her alan kendini hızla robot dünyasının “güçlü” ellerine bırakıyor. Hafıza kapasiteleri ve güncellenme hızları sayesinde “zihinsel” performanslarımızın da büyük kısmını onlarla paylaşıyoruz. Süreç öyle hızlı ilerliyor ki, çok yakında hayal dünyamızı ve ruhumuzu yansıtan, insanlığın duygularının ifadesi olan “sanatsal” performanslarımızda bile bizi geçebilirler.

Robotlar ve Asimov

Etimolojik olarak “Robot” kelimesi, ilk defa Karel Čapek’in 1920 yılında yazdığı “R.U.R. – Rossum’s Universal Robots” adlı eserinde yer almış. Ancak, bilim kurgunun büyük ustası Isaac Asimov, ünlü robot serisiyle, teknolojik açıdan tutarlı bir robot kavramı yaratmış ve bilim dünyasına altyapı oluşturacak, terminolojisine katkıda bulunacak çok önemli fikirleri bu hikâyelerle ortaya atmış. Amerikan dergileri, “Super Science Stories” ve “Astounding Science Fiction”da 1940 ile 1950 yılları arasında yayımlanan dokuz bilimkurgu hikâyesinin toplandığı kitapta, tüm olaylar, Asimov’un robot yasalarının tarihini anlatır ve insanlarla robotların ilişkilerine odaklanır. Bu hikâyeler, ABD Robotları’nda robopsikolog olarak görevinden emekli olan, Susan Calvin tarafından, 2057 yılında bir gazeteciye verdiği röportajlarla anlatılır. 1982 doğumlu Susan Calvin o sıralar yetmiş beş yaşındadır ve “robotbilimin el kitabı “ yaratılırken, robotların davranışlarını ve psikolojisini takip eden ilk “robopsikolog”dur.

Asimov, kitabın sonunda “Benim Robotlarım” bölümünde ilk robot hikâyesi “Robbie”den başlayarak “Robotbilim” ve sonradan “sıfırıncı” kanunu da ekledikleri “Üç Robot Kanunu” kavramlarını nasıl oluşturduğunun hikâyelerini anlatır.

Kitabın girişinde “Üç Robot Kanunu” başlığıyla sıralanan cümleler aynen şöyle:

1. Robotlar, insanlara zarar veremez veya eylemsiz kalarak onlara zarar gelmesine göz yumamaz.

2. Robotlar, Birinci Kanun’la çakışmadığı sürece insanlar tarafından verilen emirlere itaat etmek zorundadır.

3. Robotlar, Birinci ya da İkinci Kanun’la çakışmadığı sürece kendi varlıklarını korumak zorundadır.

Bu robot yasaları, günümüzde insanlarla robotlar arasındaki ahlaksal ve hukuksal ilişkinin temelini oluşturmaktadır. Dünya onlarla yaşamı paylaşmaktan mutlu olanlar ve varlıklarından kaygı duyanlar şeklinde ikiye ayrılmaktadır.

Yaratıcı bir zekânın, yüz yıl sonrasının temellerini nasıl attığına tanıklık etmek isterseniz kitabı mutlaka okumalısınız.

Sonra da zihninizi zorlayın ve düşünün. Tam yüz yıl sonra “Robot ve İnsan” ilişkileri ne durumda olur?

Zor bir soru ama bunu bile düşünmüşler…

Evet, şimdi de “I,ROBOT” filmini, hemen arkasından “Westworld” filmini okuyabilirsiniz.

ALINTILAR

“Hiçbir şeyi sırf otorite öyle dedi diye kabul etmem.”

“Haklısın. Fakat bazen sıradan olanı görmek zordur. İnsanlar, ‘burnunun ucundaki şeyi’ görememekten yakınır. İyi de, karşında bir ayna yoksa burnunun ne kadarını görebilirsin ki? “

“Akıllarınız muhtemelen gerçeği tam olarak kavrayamayacak kadar ilkel.”

“Elli bin manyağın karşısına geçip balkondan onlara laf anlatmayı planlıyorsun, öyle mi? Ortaçağdaki krallar gibi!”

“Hiç kafanızın içinde kendi kendinizle sohbet ettiğiniz oldu mu?”

KİTAP KÜNYESİ

Adı:                                                       Ben Robot

Orijinal adı:                                        I, Robot

Yazar:                                                   Isaac Asimov, Ekin Odabaş (Çevirmen)

İlk Baskı tarihi:                                 1950

Sayfa sayısı:                                       248

Kitabın türü:                                      Bilim-Kurgu, Edebiyat, Hikaye (Öykü)

Yayınevi ve Baskı Tarihi:              İthaki Yayınları /2016

https://youtube.com/clip/Ugw72FQY21kSbbnhECp4AaABCQ