DUNE : Çöl Gezegeni

Dune

“Rüyalardan iyi hikaye olur

ama önemli şeyler biz uyanıkken gerçekleşir.”

Dune

Dune filminin güncel versiyonu, izlemekten çok hissedeceğiniz bir anlatı.

Gezegenlerin, uzay gemilerinin ve türlerin tasarımları o kadar gerçekçi ki, izlerken yarın gidip bir tur atabilecekmişsiniz gibi hissettiriyor.

Başarılı arkaplanlar, tasarımlar, kostümler usta oyunculuk ve notalarla birleşince ortaya yeni bir efsanenin çıktığını söylersem abartı olmaz.

Çok yeni bir film olduğu için spoiler vermemek adına hikayeden çok kısa bahsedeceğim. Ancak ilerleyen zamanlarda derinlikli bir incelemeyi hak eden bir yapım.

Frank Herbert & Dune

Yazar, Frank Herbert, en önemli eseri olan Dune serisi için, ilk araştırmalarına 1959 yılında başlıyor ve kitabı tamamlaması altı yıl sürüyor. “Dune”  tarihteki ilk “Nebula Ödülü” yle birlikte Hugo Ödülü’nü de alıyor. Roman, tüm zamanların en çok satan bilim kurgusu unvanına sahip.

Herbert, Amerikan Donanması’nda fotoğrafçı olarak çalışmış. Fotoğrafçıların gözlem yetenekleriyle iyi yazar olduğunu kanıtlayanlardan.

Üçte ikisinin sularla kaplı olduğu bir gezegende, bir çöl gezegenini düşlemek ve sıradışı evrenler yaratmak onun ²hayal gücünün sınırsızlığını ele veriyor.

Arthur Clarke Dune kitabıyla ilgili düşüncelerini şöyle açıklamış:

“Yüzüklerin Efendisi dışında bu kitapla kıyaslanacak başka bir kitap yok.”

Frank Herbert hayattayken gerçekleştirilen bir röportajında, eserinde çekici, karizmatik bir lider yarattığını ve onun doğru sebeplerle eline geçen gücün sonucunda, aldığı kararların milyonlarca insanı nasıl etkilediğini göstermeye çalışıyor.  

Röportajında: “İnsanın insandan başka bir şeye dönüşmesi fikri insanları rahatsız ediyor. Özellikle dönüştüğü şey akli olmayan bir şeyse… Ben Jung psikolojisiyle epey içli dışlıyım. Bu nedenle hepimizin içinde bir hayvanın bulunduğunu düşünüyorum.” diyor ve ekliyor:

“O karmaşa içine bir parça mesaj bıraktım. “Liderlerin her zaman haklı olduğuna inanmayın!”

Frank Herbert, Dune serisinde, iktidarın ortak bir yanılsama olduğunu, toplumların yönetime daima şüpheci yaklaşması gerektiğini ve liderlerin mitlere dönüşmesinin sakıncalı taraflarını  ortaya çıkarmaya çalışmış.

20. Yüzyılın ortalarından sonra yapılan röportajdaki en büyük kaygı ise çok tanıdık: Gelecek Kuşaklar

DUNE

Serinin ilk kitabından uyarlanan filimde, bilinmeyen bir gelecekte yıldızlararası seyahatlerin yapıldığı ve farklı kolonilerin farklı gezegenlerde yaşadığı bir evrendeyiz.

İnsan türleri bu gezegenlerde evrimleşerek hayatta kalma mücadelesi veriyor.

Her ne kadar bir kurgu evrende olsak da, bu büyük “imparatorluk” içinde, türlerin hiyerarşik düzeni ve ilişkileri ortaçağın feodal toplum yapısıyla aynı görünüyor.

Bilinen evreni kendisine bağlı hanedanlıklarla yöneten İmparator, evren için hayati önem taşıyan bir görevi Harkonnen Hanedanı’ndan alıp baş düşmanı olan Atreides Hanedanı’na veriyor: Dune gezegenini koruma ve “melanj baharatının” çıkarılma işlemini.

Atreides ailesi, galaksiler arası seyahat için çok önemli olan ve evrendeki en değerli maddenin tek kaynağı olarak bilinen, Dune (Arrakis)  gezegeninin koruma ve kontrolünü kabul ediyor.

Ailenin en genç üyesi ve varisi olan Paul Atreides’in etrafında şekillenen olayların finali bizi bir sona değil, maceranın başlangıcına götürüyor.

Fremenler

Gezegenin zor şartlarına alışmış olan yerli halk Fremen adında göçebeler. Avatar ’ın Navi ırkı gibi bu göçmenler de gezegene tutkuyla bağlı ve yağmalanmasına karşı.

Çölün tehlikeli ortamını avantaj olarak kullanıp yüzeyde gizlenerek yaşıyorlar.

Melanj baharatının etkisiyle hepsinin gözlerinin “mavi” renkli olması Fremen halkının en önemli özelliği.

Lisan Al Gaib

Frank Herbert ‘in Dune serisi, bol miktarda İslami referanslar içermesinin yanı sıra, Arapçaya dayalı bir terminolojiye de sahip.

Paul Atreides’in gezegene gelişi sırasında toplanan halkın bağırdığı bir slogan var: Lisan Al-Gaib

Lisan al Gaib , dünya dışı bir peygamber veya Mesih için Fremen terimi. Terim, Arapça’da, “dil” anlamına gelen  (Lisan) ve “gizli” veya “görünmeyen” anlamına gelen (el Gaib) kelimelerinden oluşuyor.

Yeni nesil filmin, yönetmen David Lynch tarafından, yazar henüz hayattayken çekilmiş, 1984 yılında yapılmış bir versiyonu da var.

Le Guin’in “Kış Gezegeni”nden Herbert’in “Çöl Gezegeni”ne geldiğinizde “GÜCÜN” en büyük evrimleşme aracı olduğuna tanıklık edeceksiniz. İnsanların mutandlık sürecini gözlemleyeceksiniz. En kırılgan karakterin sahip olduğu güçle nelere dönüşebileceğine şaşıracaksınız.

Avatar, Matrix, Galactica ve Yüzüklerin Efendisi tadında, uzun yıllar kendinden çok bahsettirecek eski bir hikâyenin yeni versiyonunu kaçırmayın.

REPLİKLER

“Büyük bir adam lider olmaya çalışmaz, onun için çağrılır.”

“ Korku aklın katilidir”.

“Korkularınla yüzleşmen gerek.”

 “Dünyamız ne olacak”

 “Zihnimde bir şey uyanıyor”

 “O zaman olmanı istediğim yegane şey olacaksın, oğlum.!”

“Sadece birlikteysek şansımız var!”

 “Yabancılar gözlerimizin önünde topraklarımızı mahvediyor.”

“Halkıma zulmetmekten başka bir şey yaptıkları yok.”

FİLM KÜNYESİ

Tür:                        Bilimkurgu

Yönetmen          Denis Villeneuve

Senarist:             Eric Roth, Jon Spaihts, Denis Villeneuve,Hikâye Frank Herbert tarafından üretilen Dune eseri.

Oyuncular:         Timothée Chalamet, Rebecca Ferguson, Oscar Isaac, Josh Brolin, Jason Momoa, Stellan Skarsgård

Müzik:                  Hans Zimmer

Çıkış tarihi:         22 Ekim 2021