GREEN BOOK – Cesaret ve Dehanın Yolcuğu

GREEN BOOK

”Dünya ilk hamleyi yapmaktan korkan insanlarla dolu…”

Biyografi türünün en iyi örneklerinden biri olan filmin, dilimizde Yeşil Rehber olarak karşılık bulan orijinal adı Green Book’tur.

Hikâye, Donald Walbridge Shirley isminde Amerikalı bir besteci, klasik ve caz piyanisti ile New York gece kulübü fedaisi Tony “Lip” Vallelonga’nın kesişen hayatlarından bir kesittir.

GREEN BOOK

Green Book, Afro-Amerikalı seyahat edenler için, New York City postacısı Victor Hugo Green tarafından Jim Crow yasaları döneminde yazılan, özellikle Afrikalı Amerikalılara ve diğer beyaz olmayanlara karşı ayrımcılığın yaygın ve yasal olarak kullanıldığı 1936-1966 yılları arasında yayınlanan, yıllık olarak çıkarılan bir yolculuk rehberi.  

Her ne kadar yaygın ırk ayrımcılığı ve yoksulluk siyahların araba sahipliğini sınırlasa da, ortaya çıkan Afrikalı-Amerikalı orta sınıf mümkün olan en kısa sürede otomobil satın aldı.  Ancak yol boyunca gıda ve barınma hizmetlerinin reddedilmesinden, keyfi tutuklanmaya kadar çeşitli tehlikeler ve rahatsızlıklarla karşılaştılar. 1936’de 10 sayfalık bir broşür halinde başlayan “The Negro Motorist Green Book – Zenci Sürücünün Yeşil Rehberi”, siyah gezginlere hizmet veren restoran, bar ve mola yerlerini listeliyordu.

İşte hikâyemizin ana gövdesi bunun üzerine oturtulmuş.

Bir dönem filmi olan Green Book 1962 yılında geçiyor. Dönemin Amerikan tarihindeki sivil/yurttaşlık hakları hareketinin en yoğun yaşandığı zamanlar.

Tony Vallelonga (Viggo Mortensen) bir diğer adıyla Tony Lip, fazla eğitimli olmayan ve Copacabana gece klübünde çalışan İtalyan asıllı bir bar fedaisidir. Ağzı iyi iş yaptığı için kendisine “lip” lakabı verilmiş. Copa bir süreliğine işe ara verince, oldukça seçkin bir siyahi piyano virtüözü olan Dr. Don Shirley’nin (Mahershala Ali) yanında iş bulur.

Tony, iki ay boyunca sürecek bir turne boyunca Don’ın şoförü olacaktır. Turne eyalet ve yerel yasalarda ırk ayrımını uygulayan Jim Crow yasalarının hâkim olduğu güney eyaletlerini de içermektedir. Bu güney eyaletlerine gidildikçe Tony aynı zamanda Don’ı girdiği zor durumlardan çıkaran bir kurtarıcı haline gelir. Don, aslında oldukça yalnız bir adamdır. Kültürüyle, kusursuz diksiyonuyla ve inanılmaz yeteneğiyle kendini ne beyazların ne de siyahların dünyasına ait hissetmektedir. Tony ’nin kafasındaki siyahi klişelere göre Aretha Franklin’i ya da Little Richie’yi tanımayan ya da kızarmış tavuk yemeyen bir zenci olamaz. Ancak düşünceleriyle ve soylu tavırlarıyla Tony ’nin kafasındaki klişelerden tamamıyla farklı bir insan olan Don, Tony ‘nin filmin başlarında gördüğümüz siyahilere karşı olan ırkçı düşüncelerini yerle bir eder.

Viggo Mortensen ‘in mükemmel oyunculuğu çok doğal

İtalyan aksanıyla beraber, bitmek bilmeyen iştahı, gevezeliği, ağzı bozukluğu, kendi deyimiyle palavracılığı, girdiği iddia oyunları, sigara tiryakiliği, gözü karalığı ama iyi kalpliliğiyle gerçekten övülesi bir performans sergiliyor. Tony beyaz ırktan olmasına rağmen, İtalyan aslı, alt tabakadan oluşu onu da beyazların içinde ezilen sınıfın üyelerinden biri yapıyor.

Mahershala Ali’ye gelirsek canlandırdığı karakter Dr. Shirley ile dışlanan azınlığı sanatı ile temsil eder. Filmde isimleri geçen Martin Luther King ve Bobby Kennedy gibi dönemin önemli kişileriyle arkadaş olan Dr. Shirley, kendi içinde son derece yalnız biridir. Her gece tek başına içmektedir. Zenci soydaşları tarafından da dışlanmaktadır. Ailesinden kalan tek kişi olan kardeşi ile bile arası açıktır ve yıllardır görüşmemektedir.

Tony ilk tavsiyesini bu konuda alır ve o çarpıcı cümle zihninize çakılır:

”Dünya ilk hamleyi yapmaktan korkan insanlarla dolu…”

Cinsel tercihleri ise onun için ayrı bir sorun kaynağıdır. Hiçbir yere, hiçbir topluluğa ait olamama duygusunu, filmin en can alıcı sahnesinde, tiradını başarılı bir şekilde ortaya koyduğunda gözleriniz mutlaka sulanacaktır:

“Eğer yeterince siyah değilsem, yeterince beyaz değilsem, yeterince erkek değilsem; o zaman neyim ben?”

Filmin en etkileyici sahnelerinden birinde ise Rus Oleg tarafından söylenen replikle gerçekleşir:

“Dahi olmak yetmez, insanların kalplerini değiştirmek cesaret ister.”

İşte kahramanlarımızın hayatlarının kesişmesini sağlayan şey tam da bu cümlede saklı. Yol boyunca bir dahi ile cesur bir adamın gerçek dostluğa dönüşen öyküsüne tanıklık edeceksiniz.

Müzikleriyle de sizi farklı duygulara sürükleyen bu yol filmini keyifle izlemeniz dileğiyle…

FİLMİN KÜNYESİ

Yayın tarihi: 21 Kasım 2018, ABD

Yönetmen: Peter Farrelly

Senaryo: Peter Farrelly, Nick Vallelonga, Brian Currie

Oyuncular: Mahershala Ali, Viggo Mortensen, Linda Cardellini, Don Stark, Sebastian Maniscalco, P.J. Byrne, Brian Stepanek, Nick Vallelonga

Ödüller: En İyi Film Oscar’ı, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar’ı

Süre : 2 saat 10 dk.